سوله ها از مهم‌ترین سازه های صنعتی به شمار می روند که کاربردهای متنوعی دارند اما برای اینکه عملکرد خوبی داشته باشند علاوه بر دارا بودن وزن کم باید از مواد مقاومی نیز ساخته شوند. در این مقاله در مورد ورق مورد استفاده در ساخت سوله می پردازیم. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

ورق مورد استفاده در ساخت سوله و مشخصات آن

در ساخت این سازه ها از ورق های مختلفی استفاده می کنند به همین دلیل کسانی که قصد طراحی و اجرای اين نوع سازه ها را دارند باید با ورق های مورد استفاده در ساخت سوله و مشخصات آن آشنایی داشته باشند.

در این مقاله تصمیم داریم تا شما را با ورق مورد استفاده در ساخت سوله و مشخصات آن آشنا کنیم بنابراین تا اتمام این نوشتار با ما همراه باشید.

سوله

سوله ها یکی از عملیات سازه ای بسیار مهمی هستند که در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از کارفرمایان و صاحبان مشاغل قرار گرفته اند.

شاید برای بسیاری از افراد سوال باشد که سوله چیست یا چه نوع سازه ای است؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که سوله ها سازه های صنعتی مقاومی هستند که در عین ساده بودن، برای کاربردهای زیادی مورد استفاده قرار می گیرند. این سازه های فلزی دارای سقف شیب دار هستند و طراحی و اجرای آنها با کمک محاسبات فنی انجام می شود.

همانطور که در متن فوق اشاره کردیم این سوله های کاربردهای زیادی دارند مانند استفاده از آن‌ها به عنوان انبارهای بزرگ، تعمیرگاه ها، مرغداری‌ها، کارگاه ها، کارگاه ها، نمایشگاه ها، سالن های ورزشی و … .

اجزای سوله

سوله ها از اتصال اجزا و قطعات مختلفی به وجود آمده اند که می توان تا سالیان سال از آنها استفاده کرد.

۱- رفتر یا فریم سوله: رفتر یا فریم سوله، ستون‌ها و تیرهای هستند که اسکلت سوله ها را تشکیل می‌دهند.

۲- استرات ها: استرات ها تکیه گاهی برای فریم سوله هستند که نیروی وارده به سوله را منتقل می کنند یا آن را کاهش می دهند.

۳- وال پست: وال پست ها یکی دیگر از اجزای تشکیل دهنده سوله هستند که آنها را در ابتدا و انتهای سوله با هدف کاهش بادگیر ستون های اصلی سوله، قرار می دهند.

۴- بدنه سوله: بدنه سوله همانطور که از اسمش هم پیداست فلزاتی هستند که در ساختار سوله مشاهده می شوند.

۵- انواع پوشش دهنده: انواع پوشش دهنده سوله ها برای پوشش دادن بدنه و سقف سوله استفاده می شوند که در اکثر موارد جنسی محکم دارند البته گاهی هم جنسی غیر مستحکم و منعطف دارند.

۶- سینه بند: به منظور مهار کردن فشاری که به لاپه های سوله وارد می شود از سینه بند استفاده می کنند. لاپه جزئی از سوله است که دو نوع سقفی و دیواری دارد.

روش های ساخت سوله 

روش های ساخت سوله به صورت کلی به سه نوع تقسیم می شوند که در این بخش از مقاله به آنها خواهیم پرداخت.

۱- ساخت سوله تیرورقی 

نخستین سوله هایی که در کشور عزیزمان اجرا شده اند سوله های تیرورقی هستند بنابراین سوله های تیرورقی از قدیمی ترین نوع سازه ها می باشند.

شیوه نقشه کشی و ساخت سوله های تیرورقی نیز قدیمی می باشد. در این نوع سوله ها، هرچه دهانه سازه ها بزرگ تر باشد وزن فولاد مصرفی نیز به طور تصاعدی در آنها بالا می رود.

از آنجا که ساختار کلی این سازه ها از ورق های آهنی و تیر آهن ساخته شده است وزن نسبتا زیادی دارند و نصب آنها به مهارت و دقت بسیار بالایی نیاز دارد. یکی از مهم‌ترین معایب سوله های تیرورقی این است که قابلیت جابجایی ندارند و ابعاد دهانه مشخصی هم دارند.

۲-  ساخت سوله های سبک و خرپایی

سوله های سبک و خرپایی دارای وزن بسیار کمی هستند و از متداول ترین سازه های صنعتی به شمار می روند.

این سازه ها دارای پارامترهای مشخصی می باشند و نسبت به سایر انواع سازه ها، منحصر به فردتر و مدرن تر هستند. دلیل سبک بودن این نوع سوله ها نسبت به سایر سوله ها، استفاده از ترفندهای مهندسی در طراحی و اجرای آنها است.

در ساختار این سازه ها از پوشش دهنده های آهنی و ستون های فولادی استفاده نمی کنند و همین مورد باعث کاهش هزینه‌های ساخت و در نتیجه وزن سبک آن می‌ شود. قیمت مناسب ساخت این سوله ها، هزینه های نگهداری و تعمیر کم، ماندگاری طولانی مدت، طراحی ویژه و قیمت نصب مطلوب این سازه ها از مهم‌ترین مزایای سوله های سبک و خرپایی هستند.

این سازه ها را به گونه ای می توان طراحی نمود تا کاربر بتواند طول و عرض دهانه آنها را همانگونه که می‌خواهد ایجاد کرد.

۳- ساخت سوله های یو بی ام 

سوله های یو بی ام ( UBM ) از مدرن ترین و البته پیشرفته ترین سوله ها در دنیا هستند که در ساخت آنها از ورق های گالوانیزه استفاده می کنند.

سوله های یو بی ام با استفاده از یک نوع دستگاه به نام سمیر به هم متصل می شوند و مقاومت زیادی ندارند بنابراین در صورت وجود نوسانات آب و هوا و وزش باد، ممکن است ورق های این سازه از هم جدا شوند. ناگفته نماند که این سوله ها به تعمیر و نگهداری زیادی نیاز دارند و از لحاظ اقتصادی زیاد مناسب نیستند.

البته در کنار این ویژگی های منفی، مزایای زیادی نیز دارند که از جمله آنها می توان به عایق شدن، قابلیت جابجایی و هزینه طراحی و اجرای کم آنها اشاره کرد.

انواع ورق مورد استفاده در ساخت سوله و مشخصات آن ها

در مراحل ساخت سوله می توان از چند نوع ورق استفاده کرد که مهم‌ترین آنها را به همراه مشخصات کلی شان در این بخش از مقاله مورد بررسی قرار می‌ دهیم.

۱- ورق سیاه؛ پرکاربردترین ورق در صنعت سوله سازی

ورق سیاه که به صورت شیت یا رول و در ابعاد گوناگون در بازار موجود است از پرکاربردترین ورق ها در ساخت سوله است.

ورق های سیاه در واقع نوعی ورق فولادی هستند و طی فرآیندی به نام نورد گرم تولید می شوند. بدین شکل که شمش های فولادی را تا دمای نزدیک به ذوب گرم می کنند و از میان غلطک هایی عبور می دهند و سپس صفحات فولادی را با استفاده از آب خنک کرده و دوباره وارد کوره می کنند تا گرم شوند این روند بارها و بارها تکرار می شود تا زمانی که فاصله میان غلطک ها کمتر شود و در نهایت صفحات فولادی با ضخامت لازم بدست آیند.

دلیل نامگذاری ورق های سیاه، صیقلی و براق نبودن آنهاست و رنگ آنها به هیچ عنوان سیاه نیست. اگر ضخامت ورق سیاه از ۱۵ میلی متر بالاتر باشد به صورت شیت عرضه خواهد شد در حالی که اگر ضخامت آن از ۱۵ میلی متر کمتر باشد هم به صورت رول و هم به صورت شیت عرضه می شود.

ورق های سیاه علاوه بر استفاده در ساخت سوله، برای ساخت انواع پروفیل، کشتی سازی، تانکر سازی، لوله های درز دار و بدنه خودروها نیز استفاده می شود.

۲- ورق گالوانیزه؛ بهترین نوع ورق برای ساخت سوله

ورق های گالوانیزه که در ساخت سازه ها و صنایع گوناگون کاربردهای زیادی دارند نوعی ورق روغنی هستند که طی فرایند خاصی با استفاده از فلز روی آنها را پوشش می دهند.

این نوع ورق ها مانند ورق های سیاه در شیت های برش خورده و فرم های رولی به بازار عرضه می شوند. از مهمترین مزایای ورق های گالوانیزه می توان به ضد زنگ بودن آنها اشاره نمود که سبب شده کاربرد آنها در صنایع مختلف به شکل گسترده ای افزایش پیدا کند.

برای تولید این نوع ورق ها، از ورق های روغنی استفاده می شود به گونه ای که ورق های روغنی را درون تشت های مذاب روی غوطه ور می کنند و سپس فلز روی را با ضخامت تعیین شده را روی سطح ورق روغنی نشست می کنند و در نهایت ورق گالوانیزه را تولید می‌ کنند.

ورق های گالوانیزه در برابر زنگ زدگی، رطوبت، خوردگی، قرار گرفتن در محیط های اسیدی و در صورت امکان خراشیدگی به دلیل اینکه بین فلز روی و فلز آهن یک رابطه الکتروشیمیایی ایجاد می شود و در واقع حکم آند و کاتد را دارند و از نظر شیمیایی فلز روی نسبت به فلز آهن فعال تر است باز هم آسیبی به ورق وارد نخواهد شد.

این ورق ها علاوه بر استفاده در ساخت سوله و صنایع گوناگون، در ساخت تجهیزات و کابینت آشپزخانه، مخازن آب و لوله های انتقال آب نیز استفاده می شوند. علاوه بر این با فرم دادن به این نوع ورق ها، می توان از آنها نیز به عنوان ورق های کرکره ای برای پوشش سقف های شیروانی استفاده کرد.

لازم به یاد آوری است که کیفیت ورق های گالوانیزه به میزان ضخامت لایه روی آنها وابسته است. ضخامت این نوع ورقها از ۰.۱۸ میلی‌متر تا ۱۰ میلی متر متغیر می باشد. در واقع ورق های دارای لایه ی ۶ میکرو متری، از کیفیت و مقاومت بالاتری برخوردار هستند.

۳- ورق های رنگی

ورق های رنگی در واقع همان ورق های گالوانیزه هستند که با استفاده از تکنیک های خاصی آنها را رنگ آمیزی می کنند و برای ساخت سوله و صنایع گوناگون به بازار عرضه می کنند.

در فرایند تبدیل ورق های رنگی به ورق های گالوانیزه از پلی اورتان، آپوکسی، پلی استر و سایر رنگ ها استفاده می کنند. این رنگ آمیزی به ورق کمک می کند تا در محیط های قلیایی و اسیدی حتی قوی در مقابل خوردگی محافظت بیشتری از خود نشان دهد.

ورق های رنگی علاوه بر استفاده در ساخت سوله، در ساخت سقف شیروانی و لوازم خانگی نیز کاربرد دارند.

طول	عرض	ضخامت	وزن
1000	1250	0/5	4/91
1000	1000	0/6	4/71
1000	1250	0/6	5/89
1000	1000	1	7/85

 

4- ورق های روغنی 

ورق های روغنی بر خلاف ورق های سیاه در فرآیندی به نام نورد سرد تهیه می شوند ولی نام آنها مانند ورق های سیاه که به ماهیت ورق ربطی ندارد به دلیل صیقلی و براق بودن، بدین نام شناخته شده اند.

برای تولید ورق های روغنی بعد از مرحله نورد گرم و سرد شدن کلاف، آن را از میان غلطک هایی در دمای محیط عبور می دهند تا ضخامت ورق، به حد مورد نظر برسد. بیشترین کاربرد ورق های روغنی در صنعت سوله سازی است علاوه براین در تولید بعضی از لوله ها و لوازم خانگی نیز از ورق های روغنی استفاده می شود.

مزایای استفاده از ورق های فولادی در سوله سازی

ورق های فولادی برای سازندگان سوله اهمیت زیادی دارند که از مهم‌ترین مزایای آنها برای ساخت سوله می توان موارد زیر را نام برد.

• افزایش استحکام دیوارها و سقف سوله 
• تنوع بسیار زیاد ورق های فولادی 
• سازگاری با محیط ساخت و ساز 
• قیمت بسیار مناسب و به صرفه 
• راحتی در حین حمل و نقل
• مقاومت بسیار زیاد در برابر بارهای ناشی از ضربه و فشار
• سبک تر بودن وزن سوله به علت استفاده از ورق
• استفاده از ورق های فولادی در ساخت سوله های کوچک و حتی بسیار بزرگ

جمع بندی 

ورق های فولادی که از مهم‌ترین اجزای تشکیل دهنده سوله ها هستند عمده کارایی آنها در سقف و پوشش دیوارهای سوله است. این ورق ها از مهم‌ترین و البته اصلی ترین مصالح در ساخت سوله ها هستند که به دلیل توانایی تطبیق با نیازهای گوناگون صنایع و ویژگی‌های منحصر به فرد در بین سازندگان این نوع سازه ها محبوبیت زیادی پیدا کرده اند.

ورق های فولادی با وجود آنکه انواع مختلفی دارند فقط چهار نوع از آنها که در این مطلب به آنها پرداختیم در ساخت سوله های نو و سوله های دست دوم کاربرد دارند. ورق های سیاه، ورق های گالوانیزه، ورق های رنگی و ورق های روغنی از جمله مهمترین ورق ها در ساخت سوله ها هستند.